EVA staat voor ethyleen-vinylacetaat, dat ontstaat door het combineren van ethyleen- en vinylacetaatmoleculen. Het materiaal bevat meestal ongeveer 10 tot 40 procent vinylacetaat, waardoor het veel flexibeler is dan andere kunststoffen. Wanneer fabrikanten EVA-producten willen maken, gebruiken ze doorgaans hoge-temperatuur spuitgiettechnieken, wat resulteert in lichtgewicht schuimmaterialen met een vrij consistente celstructuur. Daarentegen ontstaat polyurethaan of PU wanneer di-isocyanaten reageren met polyolen tijdens de productie. Afhankelijk van hoe deze componenten worden gecombineerd, kan het eindproduct variëren van zeer stijf tot vrij zacht en buigzaam. De meeste PU-productie vindt plaats via giet-in-plaats-methoden of compressiespuitgietprocessen, waardoor producenten goede controle hebben over de dichtheid en uniformiteit van hun eindproduct. Vanwege deze verschillende productiemethoden heeft EVA doorgaans een karakteristiek rubberachtig gevoel, terwijl PU eerder eigenschappen heeft die lijken op die van een spons en goed kunnen aanpassen aan drukveranderingen.
| Eigendom | EVA-zolen | PU-zolen |
|---|---|---|
| Dichtheid | 0,12–0,25 g/cm³ | 0,25–0,45 g/cm³ |
| Drukset | 15–20% (uitstekende herstelbaarheid) | 25–35% (trapsgewijze vervorming) |
| Materiaalherstel | Behoudt 92% van de vorm na 1.000 cycli | Behoudt 78% van de vorm na 1.000 cycli |
De lagere dichtheid van EVA zorgt voor lichtere schoeisel, terwijl de hogere dichtheid van PU de belastingsverdeling verbetert. Tijdens compressietests veert EVA 15% sneller terug dan PU, waardoor het goed geschikt is voor hardloopschoenen. De langzamere herstelcapaciteit van PU biedt progressieve demping, ideaal voor werkschoenen en toepassingen met langdurig staan.
EVA biedt redelijke bescherming tegen UV-stralen, maar verliest toch ongeveer 30% van zijn treksterkte na ongeveer 500 uur in direct zonlicht. PU-materialen houden zich veel beter bij blootstelling aan UV-belasting, met slechts ongeveer 12% achteruitgang dankzij hun gepolymeriseerde structuur met kruisverbindingen. Bij gebruik buitenshuis tonen EVA-zolen meestal oppervlakkige barsten tussen de 18 en 24 maanden later, terwijl PU-zolen hun structuur intact houden gedurende ruim meer dan drie jaar. Toch heeft PU één zwakte: het breekt sneller af in vochtige omstandigheden, in tegenstelling tot EVA dat vrij goed bestand is tegen vochtopname. Al deze eigenschappen beïnvloeden welke materialen worden gekozen voor verschillende toepassingen. De meeste wandelschoenen gebruiken PU, omdat ze iets nodig hebben wat sterk genoeg is om stand te houden op ruig terrein. Aan de andere kant blijft EVA populair voor schoenen die worden gedragen in natte omgevingen, omdat het licht van gewicht blijft en geen water opneemt zoals andere materialen.
EVA-schuim werkt door schokken te absorberen dankzij zijn open celstructuur die inklapt wanneer er iets tegenaan drukt, waardoor de energie zijwaarts wordt verdeeld over het tussenzoolgebied. Volgens recente studies van vorig jaar vermindert deze opzet de scherpe piekbelasting met ongeveer 18 tot 22 procent vergeleken met gewoon hard rubber. PU-materiaal daarentegen hanteert een andere aanpak. Het heeft zeer strakke polymeerkoppelingen die het toestaan de energie recht naar beneden te geleiden, wat blijkbaar zorgt voor ongeveer 12 tot 15 procent betere bescherming tegen zware impactkrachten boven de 8 kilonewton. De meeste mensen vinden EVA voldoende geschikt voor alledaagse activiteiten zoals lopen in de stad, maar als iemand zich bezighoudt met intensieve sporten waarbij plotselinge krachtopbouw nodig is, zoals basketbal of hardlopen op oneffen paden, houdt PU doorgaans veel beter stand vanwege de stijfheid van de moleculen onder belasting.
Polyurethaan (PU) slaagt erin ongeveer 85 tot 88 procent van de ingebrachte energie terug te geven, dankzij de werking van zijn polymeerstructuur, wat beter is dan EVA-schuim dat slechts ongeveer 70 tot 75 procent van de geabsorbeerde energie teruggeeft. Bij tests met elite sprinters onder gecontroleerde omstandigheden verkortten schoenen gemaakt van PU de tijd op de 100 meter baan met tussen de 0,08 en 0,12 seconden in vergelijking met vergelijkbare schoenen met EVA. Volgens bevindingen uit het Sportmaterialen Prestatierapport van 2023 kan PU elastische energie opslaan wanneer de voet de grond raakt en vervolgens binnen 0,03 seconden weer vrijgeven tijdens het afzetten met de tenen. Dit maakt PU bijzonder geschikt voor sporten waarbij korte, krachtige uitbarstingen belangrijk zijn, zoals verspringen of tennissen, waarbij sporters zich snel moeten afzetten.
| Materiaal | compressievervorming na 500 cycli (ASTM D395) | Hardheidsbehoud |
|---|---|---|
| EVA | 8–12% | 82% |
| PU | 2–4% | 95% |
De gepolariseerde structuur van PU verzet zich vier keer beter tegen permanente vervorming dan EVA in simulaties met langdurig dragen. Na 200 uur dynamische belastingstesten (120 kg @ 3 Hz) verliezen EVA-tussenzolen 15% van hun dempingsvermogen, terwijl PU 93% van zijn oorspronkelijke schokabsorptie behoudt.
Onderzoekers voerden een 12-wekenloopbandtest uit bij 50 hardlopers en ontdekten iets interessants over schoenmaterialen. De EVA-tussenzolen waren na 480 kilometer ongeveer 12% ingezakt, wat bijna tweemaal zoveel compressie is in vergelijking met de PU-tussenzolen die slechts 6% inkrompen. Maar er is ook een andere kant aan dit verhaal. Omdat EVA een lagere dichtheid heeft van 0,15 gram per kubieke centimeter tegenover 0,25 voor PU-materiaal, woog een paar schoenen gemaakt van EVA uiteindelijk 28 gram minder. Dit laat zien waarom ontwerpers zo'n moeilijke keuze hebben bij het maken van hardloopschoenen. Ze willen dat ze comfortabel aanvoelen en licht op de voet zitten, maar ze moeten ook voldoende duurzaam zijn om de slijtage over tijd te weerstaan zonder al te snel te verslijten.
Wanneer onderworpen aan de standaard ASTM D4060-slijtvastheidstest, houden PU-zolen ongeveer 40 procent beter stand dan EVA-materialen. Daarom kiezen de meeste werknemers in mijnen en bouwplaatsen waar veel scherpe voorwerpen rondliggen, vaak voor PU-zolen. EVA heeft echter ook voordelen. Het verzet zich beter tegen scheuren wanneer het plotseling geraakt wordt, waarbij studies een ruim 15 procent kleinere kans op verspreiding van barsten in het materiaal tonen. Maar hier zit het addertje onder het gras: omdat EVA minder dicht is, houdt het gewoon niet zo lang stand op ruwe fabrieksvloeren waar constante wrijving heerst. De afweging tussen slagvastheid en duurzaamheid wordt na praktijktests duidelijk.
Tests die het verouderingsproces versnellen, tonen aan dat PU-zolen na 1.500 uur onder gesimuleerde industriële omstandigheden nog ongeveer 85% van hun oorspronkelijke dikte behouden, terwijl EVA slechts ongeveer 62% behoudt. Wat betreft prestatie bij koud weer heeft EVA echter het voordeel. Zelfs bij temperaturen tot min tien graden Celsius blijft het voldoende soepel om ongeveer 90% van zijn normale buigzaamheid te behouden. PU wordt in deze omstandigheden merkbaar stijver en is ongeveer 65% moeilijker te buigen. Voor werknemers die in olieachtige omgevingen werken, valt PU op vanwege zijn chemische weerstand. Zolen gemaakt van dit materiaal houden bijna 2,3 keer langer dan EVA-alternatieven wanneer ze worden blootgesteld aan oliën, wat verklaart waarom veel fabrikanten PU nog steeds de voorkeur geven voor serieuze beschermende schoenwerktoepassingen.
Na zes maanden UV-blootstelling:
| Eigendom | PU-degradatie | EVA-degradatie |
|---|---|---|
| Drukweerstand | 12% verlies | 28% verlies |
| Treksterkte | 8% afname | 19% reductie |
| Oppervlaktebarsten | Geen | Matig |
PU absorbeert ook significant minder vocht (0,9%) dan EVA (3,2%), waardoor het risico op schuiminstabiliteit in vochtige omgevingen afneemt en de langetermijn structurele stabiliteit wordt verbeterd.
EVA heeft een dichtheid van ongeveer 0,15 gram per kubieke centimeter, wat ongeveer 40 procent lichter is in vergelijking met standaard PU-materialen die op ongeveer 0,35 g/cm³ zitten. Het lagere gewicht maakt een groot verschil wanneer iemand urenlang op zijn of haar benen staat, vooral merkbaar tijdens lange hardlooprondes of wandelingen over ruig terrein. Zeker, PU biedt extra bescherming tegen stoten, wat verklaart waarom het nog steeds populair is in bepaalde veiligheidsschoenen. Maar kijk ook naar wat het onderzoek zegt: te veel marathonlopers die overstappen op EVA-schoenen melden dat hun benen na 10 kilometer significant minder moe aanvoelen. Tot 17% minder vermoeidheid volgens sommige studies. Dat gezegd hebbende, werknemers in fabrieken of magazijnen zullen iets anders vertellen. Zij geven de voorkeur aan PU, omdat die zwaardere zolen veel betere ondersteuning bieden voor de voetboog bij het de hele dag staan op betonnen vloeren. Soms draait comfort niet alleen om hoe licht iets aanvoelt.
EVA blijft flexibel, zelfs wanneer de temperaturen onder het vriespunt dalen, wat verklaart waarom het zo goed werkt in winteruitrusting en bergomgevingen. PU vertoont een ander gedrag: het wordt merkbaar stijver rond de 5 graden Celsius, waardoor het minder geschikt is voor toepassingen bij koud weer. Als we kijken naar de levensduur van deze materialen, wint PU duidelijk. Tests tonen aan dat het ongeveer vier keer zoveel buigbewegingen kan doorstaan voordat er slijtage verschijnt, wat verklaart waarom fabrikanten PU vaak kiezen voor veiligheidsschoeisel en werkschoenen. Traillopers kunnen ook profiteren van de unieke eigenschappen van EVA. De flexibele aard van het materiaal dempt schokkrachten beter dan PU, met name bij het hardlopen bergafwaarts. Onderzoeken geven aan dat dit effect de scheenbenenvermoeidheid met ongeveer 18% vermindert, iets wat veel outdoorliefhebbers uit eigen ervaring hebben gemerkt nadat ze overstapten van traditionele schuimmaterialen.
De stevige compressie-reactie van PU-materiaal zorgt voor extra ondersteuning tijdens de hielafzet, wat echt belangrijk is voor mensen die de hele dag zware lasten moeten dragen. Bij hardloopschoenen veert EVA-materiaal beter terug in de afzetfase, waardoor hardlopers die extra impuls naar voren krijgen die ze nodig hebben. Uit gegevens verzameld bij ongeveer 1.200 personen blijkt dat PU de zijwaartse enkelbeweging tijdens het lopen op oneffen terrein met ongeveer 9 graden vermindert. Dat maakt een groot verschil voor wandelaars die moeilijke paden moeten bewandelen. Aan de andere kant geeft EVA 62 procent meer energie terug in vergelijking met andere materialen, wat goed aansluit bij de manier waarop sprinters hun benen bewegen. Dit betekent dat hardlopers volgens recent onderzoek uit vorig jaar tijdens langere duurlopen ongeveer 5,2 ml zuurstof per kg per minuut kunnen besparen. Door het juiste soort zool te kiezen op basis van deze eigenschappen, worden ook vervelende overpronatieproblemen voorkomen, waardoor blessurepercentages onder werknemers wiens beroep specifieke voetbescherming vereist, met ongeveer een vijfde dalen.
Moderne hybride zolen combineren de lichtheid van EVA-schuim met de robuustheid van polyurethaan. Recente onderzoeken van schoenentechnici uit 2023 toonden iets interessants aan over deze gemengde materiaal tussenzolen. Ze vonden een stijging van ongeveer 18 procent in energieterugwinning tijdens lopen of rennen, plus ongeveer 27 procent minder indrukking op de lange termijn in vergelijking met ouderwetse zolen van een enkel materiaal. De meeste fabrikanten plaatsen het zachte EVA daar waar de voet het het meest nodig heeft bij impact, terwijl ze extra PU-versteviging toevoegen op plekken die meestal het eerst slijten. Deze slimme combinatie geeft schoenen zowel goede demping precies waar nodig als duurzame ondersteuning tijdens al die dagelijkse stappen.
Als het gaat om recyclingmogelijkheden, heeft EVA het voordeel met ongeveer 43% van het materiaal dat opnieuw wordt verwerkt. Traditionele PU-materialen zijn echter sterk afhankelijk van op aardolie gebaseerde polyolen. De afgelopen tijd zijn er enkele interessante ontwikkelingen geweest met nieuwe PU-formules op basis van ricinusolie die de koolstofemissies met bijna een derde verminderen in vergelijking met standaardvarianten, volgens Design News van vorig jaar. Sommige bedrijven die gesloten lusproductie testen, slaagden erin EVA-schoenzolen te maken met ongeveer 60% industrieel afval zonder dat dit ten koste ging van hun scheurvastheid. Dit soort innovatie wijst in de richting van meer circulaire productiemethoden voor de industrie in de toekomst.
De nieuwste aangepaste EVA-compounds die worden ontwikkeld, bevatten siliciumnanodeeltjes die de weerstand tegen slijtage met ongeveer 40% verhogen, waardoor ze veel beter geschikt zijn voor ruige trailrunomstandigheden. Tegelijkertijd zijn fabrikanten die aan polyurethanematerialen werken, begonnen met het creëren van ademende microcellulaire schuimen die dezelfde soort flexibiliteit behouden als EVA, maar toch standhouden onder belasting. Een recente doorbraak komt van een thermoplastisch polyurethaanhybridschuim dat indrukwekkende resultaten liet zien tijdens tests. Na 50 duizend compressiecycli behield het 92% van zijn oorspronkelijke vorm, wat volgens het Modern Materials Report van vorig jaar bijna 31% beter is dan regulier PU. Al deze vooruitgang helpt om de vroegere moeilijke keuze tussen de eigenschappen van EVA en PU op te lossen, waardoor schoenontwerpers zolen kunnen maken die langer meegaan en tegelijkertijd betere ondersteuning bieden voor de voetmechanica tijdens intense activiteiten.
EVA staat voor ethyleen-vinylacetaat, een lichtgewicht en flexibel materiaal, terwijl PU staat voor polyurethaan, bekend om zijn duurzaamheid en dichtheid.
EVA heeft een lagere dichtheid, waardoor het lichter is, terwijl PU een hogere dichtheid heeft, wat zorgt voor een betere belastingsverdeling.
PU-zolen bieden betere UV-bestendigheid in vergelijking met EVA-zolen, die sneller kunnen degraderen bij direct zonlicht.
Hybride zolen combineren de voordelen van zowel EVA als PU, en bieden verbeterde energieterugwinning en duurzaamheid zonder afbreuk te doen aan comfort.
EVA is beter recyclebaar, terwijl nieuwere PU-formuleringen de CO₂-uitstoot verminderen door gebruik van duurzame materialen zoals ricinusolie.
Hot News2025-03-26
2025-03-24
2025-03-21